انجمن حجتیه

عقیده انجمن حجتیه چیست؟ و آیا امروزه این گروه فعال است؟

انجمن حجتیه، مقارن با کودتای 28 مرداد سال 1332، توسط شیخ محمود ذاکر زاده تولایی حلبی، با انگیزه ی  مبارزه با فرقه بهائیت، تاسیس شد.

این انجمن از یک ساختار تشکیلاتی پیچیده ی سراسری و کمیته های: تدریس، تحقیق، نگارش، ارشاد، ارتباط با خارج و کنفرانس ها، برخوردار بوده است.

عقاید انجمن:

1. عقیده ی قشری و تحلیل ناروا پیرامون علائم و نشان های ظهور حضرت حجت.

2. اعتقاد به جدایی دین از سیاست

3. مخالفت با قیام و نهضت امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی مردم ایران و اعتقاد به این که هر حکومت دینی، (قبل از ظهور امام زمان (عج)) منجر به شکست می شود و تشکیل حکومت سد باب مهدویت و حکومت جهانی است.

این افکار در نهایت باعث شکست انجمن شد، چون انجمن که تا نزدیک انقلاب، راهپیمایی های مردم ایران و افکار امام خمینی(ره)را محکوم می کرد، با پیروزی انقلاب، تضعیف شد و تشکیلات آن حدود پنج شش ماه دچار تحیر و حیرت گردید و پس از آن یک دفعه تغییر موضع داد و به تدریج جلسات آن تعطیل شد و بر اثر فشار عده ای از اعضاء آن تغییر اساسنامه داد و در پی سخنرانی امام خمینی(ره) در 5 مرداد سال 1362بطور رسمی اعلامیه تعطیلی داده است، هر چند به صورت غیر رسمی ممکن است دارای فعالیت باشد.

پاسخ تفصیلی

چون نام انجمن حجتیه با نام شخ محمد حلبی (موسس این گروه) پیوند خورده است، اشاره مختصری به زندگی او می نماییم:

شیخ محمود حلبی، از روحانیان سیاسی ای بود که در جریان جنبش ملی نفت سخنرانی های بسیار آتشین در تهییج مردم و در حمایت از آیت الله کاشانی ایراد می کرد، اما به واسطه بروز اختلاف بین رهبران نهضت ملی شدن نفت به یکباره فروکش نموده و سیاست را رها کرده است و مثل خیلی از نیروهای انقلابی مذهبی که از ادامه فعالیت های سیاسی ناامید شدند او نیز به این نتیجه رسید که عرصه سیاست را به سیاستمداران باید بخشید.

او در آغاز روحانی هیأت مسلم بن عقیل[1] به عنوان مأمور تحقیق و پژوهش پیرامون بهاییان شد.[2]

ایشان مقارن با کودتای 28 مرداد سال 1332، انجمن حجتیه را به انگیزه و مبارزه با فرقه بهابیت، تاسیس کرد.[3]

این انجمن دارای یک ساختار تشکیلاتی پیچیده سراسری و کمیته های: تدریس، تحقیق، نگارش، ارشاد، ارتباط با خارج و کنفرانس ها، بود که همه این ها، زیر نظر هیأت مدیره، به ریاست شیخ محمود حلبی کار می کردند.[4] ، [5]

عقاید انجمن حجتیه:

1. تحلیل ناروا درباره علائم و نشانه های ظهور حضرت حجت مثل حدیث:"خداوند دنیا را از عدل و داد پر می کند، همانطوری که پر از ظلم و جور شده باشد[6] ، [7].

لذا انجمن در بسیاری از نشریات خود تصریح کرد که یکی از نشانه های ظهور حضرت قائم (ع) این است که در اثر شیوع گناه و فحشا انسان بدترین خلق خدا در روی زمین می شود و خداوند آنها را به سه بلا دچار می کند، جور سلطان، قحطی زمان، ستم حکام.[8]

2. در ارتباط با رابطه دین و سیاست، معتقد بودند: دین از سیاست جداست، عمده ترین محور تفکر سیاسی انجمن این بود که در زمان غیبت امام عصر (ع) ورود دین به عرصه ی سیاست اشتباه است، این تفکر هم در اساسنامه آنها آمده و هم در جلساتشان از آن تبلیغ می شد و هم شرط عضویت در انجمن بود و مخالفت با آن موجب اخراج از انجمن می شد.[9]

3. در ارتباط با تشکیل حکومت دینی قبل از ظهور امام عصر معتقد بودند: امام زمان (عج) رضایت به تشکیل حکومت نمی دهد و هر حکومت دینی، منجر به شکست می شود و تشکیل حکومت سد باب مهدویت و حکومت جهانی است.[10]،[11]

4. انجمن نسبت به مبارزه با هر حاکم ظالم، معتقد است که در روزگار غیبت، ستیز و نبرد انسان منتظر، کمتر آشکار است. زیرا که باید نیروها و سلاح ها و امکانات و تجهیزات را برای آن جنگ بزرگ نگه داشت... پس نیازمند استتار و اختفا می باشد و از آن بالاتر نیازمند بردباری و شکیبایی است؛[12] ازاین جهت به شدت با نهضت امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) مخالف بودند.[13]

عملکردهای انجمن:

1.مبارزه با فرقه ی ضاله ی بهائیت،

2. مبارزه با پپسی کولا، با جایگزینی کوکاکولا و کانادا، به جای آن.

3. مبارزه با فیلم های سینمایی، با پخش فیلم های کمدی به جای آن،

4. مخالفت با اهل سنت، با ترویج فضایل امیرالمؤمنین (ع) در شجاعت، با پخش عکس های متناسب با آن،

5. مخالفت با فلاسفه و عرفا، به تبع مخالفت با فلسفه و عرفان و بدعت شمردن آن دو.[14]

6مخالفت با قیام و نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی مردم ایران .

این افکار و رفتار در نهایت باعث شکست انجمن شد، چون انجمن که تا نزدیک انقلاب، راهپیمایی ها و امام را محکوم می کرد، با پیروزی انقلاب، شکست خورد و تشکیلات آن حدود پنج شش ماه دچار تحیر و حیرت گردید و پس از آن یک دفعه تغییر موضع داد و به تدریج جلسات آن تعطیل شد و بر اثر فشار عده ای از اعضای آن تغییر اساسنامه داد.[15] و در پی سخنرانی امام خمینی(ره) در 5 مرداد سال 1362بطور رسمی اعلامیه تعطیلی داده است. هر چند به صورت غیر رسمی ممکن است دارای فعالیت باشد.

---

[1] یکی از هیئت های تحت پوشش مؤتلفه اسلامی.

[2].جریان شناسی انجمن حجتیه،سید ضیاء الدین علیانسب، سلمان علوی نیکو، صص 13، 14، 15، 16 و 17.

[3].همان، ص 17.

 [4].همان، ص 97.

[5].برای آشنایی بیشتر با کار کمیته ها، ر.ک: همان، صص 97 و 98.

[6]. این روایت با عبارات متعدد در منابع روایی ما آمده است: اصول کافی، ج 1، ص 341؛ بحارالانوار، ج 3، ص 268، ج 36، ص 359، ج 51، ص360، ج 52، ص 151.

[7].برای تحلیل صحیح روایت، ر.ک: همان، صص 67 و 68.

[8].همان،ص 54.

[9].همان، صص 75، 76، 77 و 78.

[10].همان، ص 78.

[11].برای رد این دیدگاه، ر.ک: نظر امام (رضوان الله علیه) و شهید باهنر . همان، صص 78، 79 و 80.

[12].همان، ص 57. آنان برای اثبات این دیدگاه به روایت تقیه، مبارزه علمی، اعتقادی و تقلید، تمسک می جستند، جهت آگاهی از دلایل رد این دیدگاه، نک: همان، صص 78 - 89.

[13]. برای آگاهی از مخالفت های انجمن با امام خمینی ره، ر.ک: همان، صص 143 - 172.

[14].همان، صص22،24و94.

[15].همان، صص 27و 28و 31و 37و 55و 113و 145و 147.

دیدگاه امام خمینی در مورد انجمن

امام خمینی در مورد انجمن حجتیه به ناطق نوری و پرورش وزیران وقت کشور و آموزش و پرورش می‌فرمایند: "به آنها پست کلیدی ندهید. خطرناکند. وقتی آمدند بین شما تفرقه ایجاد می کنند، تشتت ایجاد می کنند. برادران را به جان هم می اندازند. آنها کار دیگری دارند. دنبال مسئله دیگری هستند. اینها با شاه همکاری می کردند. برایشان مسئله دین مطرح نبوده است."

رهبر کبیر انقلاب در سخنرانی خود در 21 تیر 62 با یادآوری تفکرات انجمن اظهار داشتند: «یک دسته دیگر هم که تزشان این است که بگذارید معصیت زیاد بشود تا حضرت صاحب بیاید، حضرت صاحب مگر برای چه می آید؟ حضرت صاحب می آید معصیت را بردارد. ما معصیت کنیم که او بیاید؟»

اما شاخص‌ترین موضع امام در مقابل انحراف برخی از روحانیون منتسب و یا نزدیک به انجمن حجتیه در "منشور روحانیت" منعکس شده است: «دسته ای دیگر از روحانی نماهایی که قبل از انقلاب دین را از سیاست جدا می دانستند و سر به آستانه‌ی دربار می ساییدند، یک مرتبه متدین شده و بر روحانیون عزیز و شریفی که برای اسلام آنهمه زجر و آوارگی و زندان و تبعید کشیدند، تهمت وهابیت و بدتر از وهابیت زدند. دیروز مقدس نماهای بی شعور می گفتند دین از سیاست جداست و مبارزه با شاه حرام است، امروز می گویند مسئولین نظام کمونیست شده اند. تا دیروز مشروب فروشی و فساد و فحشا و فسق و حکومت ظالمان برای ظهور امام زمان (ارواحنا فداه) را مفید و راهگشا می دانستند، امروز از اینکه در گوشه ای خلاف شرعی که هرگز خواست مسئولین نیست رخ می دهد، فریاد وا اسلاما سر می دهند. دیروز حجتیه ای ها مبارزه را حرام کرده بودند و در بحبوحه مبارزات تمام تلاش خود را نمودند تا اعتصاب چراغانی نیمه شعبان را به نفع شاه بشکنند، امروز انقلابی تر از انقلابی شده اند. ولایتی های دیروز که در سکوت و تحجر خود آبروی اسلام و مسلمین را ریخته اند و در عمل پشت پیامبر و اهل بیت عصمت و طهارت را شکسته اند و عنوان ولایت برایشان جز تکسب و تعیش نبوده است امروز خود را بانی و وارث ولایت نموده و حسرت ولایت دوران شاه را می خورند.» منشور روحانیت 67/12/3

امام خمینی با هوشیاری در یافته بود که تعطیلی انجمن فقط به خاطر حفظ ظاهر و نداشتن قدرت رویارویی با رهبری انقلاب بود. امام در یک جلسه خصوصی با یادآوری این که انجمن فعالیت خود را تعطیل کرده نه منحل، آن را بی فایده خوانده بود.